اول آبان: روز پیشگیری از بروز مسمومیت ناشی از داروها

 به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران معاونت غذا و دارو؛ پانزدهمین هفته پیشگیری از مسمومیت ها با شعارهای "پیشگیری از مسمومیت در همه گیری کرونا" و " با افزایش آگاهی، مانع مسمومیت دارویی شویم" و با هدف آموزش نحوه پیشگیری و درمان مسمومیت ها و کاهش مرگ و میر ناشی آن از اول تا هفتم آبان ماه برگزار می شود. روزهای این هفته بر اساس عناوین مختلفی نامگذاری شده اند تا اطلاع رساني و آموزش در آن راستا صورت گيرد.

به همین مناسبت واحد تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو برخی از توصیه ها و نکات برای پیشگیری از بروز مسمومیت ناشی از داروها شامل با مصرف خودسرانه داروها بدون تجويز پزشك، سلامت خود را به خطر نيندازيد؛ مقادير بالاي برخي از داروهاي به‌ظاهر کم‌خطر، می‌توانند براي فرد خصوصاً کودکان و افراد مسن كشنده باشد؛شایع‌ترین علت بروز مسموميت در جهان، مصرف داروها بيش از مقادير درماني است و دهان، شایع‌ترین راه ورود سموم به بدن است را منتشر کرد.

همچنین به مواردی از قبیل داروها را دور از ديد و دسترس كودكان و در ارتفاع بالا و در كمد مجهز به قفل نگه‌داری نماييد؛در هنگام بيماري كودكتان مراقب باشيد تا دوز تكراري دارو به وي ندهيد؛ برای کاهش تب در کودکان، داروی استامینوفن را بر اساس وزن و سن کودک و با مشورت پزشک و داروساز به کودک بدهید. مقادیر بیش‌ازحد درمانی استامینوفن می‌تواند ایجاد مسمومیت نماید؛ داروهاي مصرفي افراد خانواده را دور از دسترس كودكان نگهداريد اشاره کرد.

توصیه دیگر در این راستا عبارتند از، از قرار دادن دارو در کیف‌دستی پرهيز كنيد تا مانع خورده شدن دارو توسط كودكان شود؛داروهاي خود را در مقابل چشم كودكان نخوريد، چراکه كودكان از رفتار بزرگسالان تقليد می‌کنند و ممكن است دور از چشم والدين داروها را به دهان ببرند؛ اگر به كودك خود دارو می‌دهید به او تفهيم كنيد كه اين دارو است و از كلماتي مثل آب‌نبات، شكلات و يا خوراكي استفاده نكنيد و بهتر است داروهای بیمار افسرده و یا بیمارانی که تعادل رفتاری ندارند و یا افرادی که سابقه اقدام به خودکشی دارند را دور از دسترس ایشان قرار دهید و مراقبت دقیقی در خصوص میزان داروی مصرفی ایشان به عمل‌آورید.

همچنین بر مصرف داروی افراد مسن خانواده نظارت داشته باشید چراکه ایشان به دلایل زیر ممکن است داروی خود را به‌اشتباه یا به‌طور تکراری مصرف نمایند:

. تشابه ظاهری شکل داروها، ابتلا به فراموشی، عدم اطلاع از نام داروها، بی‌سوادی یا کم‌سوادی و یا خوانا نبودن مقادیر مصرفی دارو مندرج روی جعبه دارویی.

• بهترین کار برای پیشگیری از خوردن دوز تکراری دارو، یادداشت کردن  دفعات مصرف دارو و یا قرار دادن قرص‌ها در داخل جعبه‌های مخصوص تقسیم‌بندی شده (برحسب صبح، ظهر و شب) است. 

• مصرف مقادیر بالای بسیاری از داروها در اقدام به خودکشی، ممکن است در ابتدا علامت و نشانه خاصی نداشته باشد ولی وضعیت فرد مسموم به‌طور ناگهانی وخیم گردد.

• بروز مسمومیت توسط برخی از داروها هرچند ممکن است منجر به مرگ نگردد ولی مقادیر بالای این داروها می‌توانند منجر به صدمات دائمی کبد و کلیه فرد مسموم شود. 

• داروها را مطابق با توصیه پزشک یا داروساز و نه بیشتر از آن مصرف نمایید چراکه با مصرف چند برابر مقادیر درمانی داروها به‌طور خودسرانه، نه‌تنها روند درمان شما سریع‌تر نمی‌شود بلکه دچار عوارض سوء و یا مسمومیت با داروها خواهید شد.

• مصرف بیش از مقادیر توصیه‌شده داروهای مسکن سبب سمیت و تخریب کلیه‌ها خواهد شد.

• مصرف خودسرانه داروی استامینوفن جهت درمان درد و تب بیش از مقادیر درمانی، منجر به صدمات کبدی خواهد شد.  

• داروها خصوصاً داروهای خوش‌طعم مخصوص کودکان را از دسترس ایشان دورنگه دارید. ممکن است با استفاده از غفلت شما، کودک اقدام به مصرف دارو نماید.

• در برخورد با فرد مسموم غیر هوشیاری که در کنارش بسته‌های داروی خورده شده وجود دارد، ضمن حفظ خونسردی خود و عدم القاء استفراغ در این فرد، بسته‌های دارویی را همراه بیمار به بیمارستان ببرید.

• در مسمومیت‌های تعمدی با دارو، بهتر است در صورت هوشیاری فرد مسموم، نام دارو یا داروهای مصرفی و تعداد هر یک از آن‌ها را از وی بپرسید و به کادر درمانی اطلاع دهید.

• در اغلب مسمومیت‌های اتفاقی و یا تعمدی با داروها، برای اطلاع از نحوه انجام اقدامات اولیه، هرچه سریع‌تر با شماره تلفن مرکز اطلاع‌رسانی داروها و سموم 190 و یا اورژانس 115 تماس بگیرید.

• آیا می‌دانید شایع‌ترین علت مسمومیت در کشور ما بروز مسمومیت‌های دارویی است. 

• چنانچه در خانه کودک زیر 5 سال دارید، حتماً داروها را در کمدهای بالاتر و مجهز به قفل قرار دهید.

•   کودکان کنجکاوند و ممکن است زمانی که افراد سالمند فامیل در حال مصرف داروهای خود می‌باشند، کودکان اقدام به چشیدن و یا بلعیدن دارو بنمایند.

• برای پیشگیری از مسمومیت دارویی کودک دلبندتان، از والدین خود بخواهید داروهای مصرفی خود را دور از دسترس کودکان نگهداری نمایند.

• متأسفانه سالانه تعدادی از کودکان کشورمان به دلیل مصرف ناخواسته شربت متادون که در شیشه داروهای دیگری نگهداری می‌شده است به کام مرگ می‌روند.