پیام دکتر برادران به مناسبت 27 شهریور، روز ایمنی بیمار

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران معاونت غذا و دارو، همزمان با 27 شهریور 1403، روز ایمنی بیمار ،دکتر حنانه برادران مدیر اداره نظارت و پایش فراورده های سلامت معاونت غذا و دارو پیامی را صادر کرد .در متن این پیام آمده است: 

آسیب های ناشی از داروها و رژیم های درمانی تقریباً ۵٠ درصد از آسیب های قابل پیشگیری در مراقبت های پزشکی را تشکیل می دهند.

حدود 5 درصد از بیماران در جهان یک آسیب قابل پیشگیری دارویی را تجربه می کنند که ۴/۱ از آن ها می تواند خطرناک و تهدید کننده حیات باشد. خطاها و مشکلات مربوط به دارو در زمینه های متعددی از جمله در زمان تجویز دارو ، انتقال دارو به کاردکس بیمار، نگهداری دارو، تحویل دارو، آماده سازی و مصرف و پایش دارو، می تواند بروز پیدا کند.

تاکید WHO بر اجرایی شدن اقدامات لازمه در این سه حوزه می‌ باشد:

-پلی فارماسی (دریافت داروهای متعدد): در جامعه ما به دلیل افزایش سالمندی در حال ازدیاد است.

-  بررسی داروها در زمان تغییر شرایط مثل بیمار بستری و سرپایی: که در این خصوص برای بیمار تلفیق دارویی صورت می گیرد.

- داروهای پرخطر یا مشابه : که نیاز است هم کادر درمان و هم بیماران در این خصوص مطلع شده و اقدامات اصلاحی در داروخانه و بیمارستان ها انجام گیرد.

البته لازم به ذکر است خوشبختانه در حال حاضر در این خصوص در ایران اقدامات خوبی صورت گرفته است. از جمله: ایجاد خدمات داروسازی بالینی مثل تلفیق دارویی در بیمارستان و بخش سرپایی، مشاوره های فارماکوتراپی در بیمارستان و در کلینیک های فارماکوتراپی به صورت سرپایی ، مشاوره به صورت آنلاین درسایت ها و سامانه ۱۹۰.

از جمله مواردی که می تواند در این زمینه توسط بیماران صورت گیرد، به شرح ذیل است:

۱. کسب آگاهی : کمپینی به اسم «بشناسید، چک کنید و سوال کنید» وجود دارد.

لذا داروها و لیست آن‌ها را بشناسید.

دوز و زمان و نحوه مصرف را چک کنید.

سوالات خود را از پزشک و داروساز بپرسید.

نکته حائز اهمیتی که وجود دارد این است که معمولا بیماران داروهای گیاهی، گیاهان دارویی و محصولاتی که به صورت طب سنتی استفاده می شود، مکمل ها، داروهای بدون نسخه خود را جز دارو ها حساب نکرده و معمولا در شرح حال ذکر نمی کنند، در صورتی که تمام این فراورده ها دارو حساب شده و باید عوارض و تداخلات آن‌ها مورد بررسی قرار گیرد.

۲. چگونگی درگیر کردن بیماران در این فرایند:

-در شروع دارو

 نام داروی تجویز شده و کاربرد آن چیست؟

خطرات و عوارض جانبی احتمالی ناشی از دارو چه می‌تواند باشد؟

آیا راه دیگری برای درمان بیماری فرد وجود دارد؟

آیا به متخصص مربوطه یا پزشک در رابطه با حساسیت‌های دارویی و یا سایر شرایط سلامتی بیمار توضیح داده شده است؟

نحوه نگهداری از داروی تجویز شده به چه صورت است؟

-دریافت دارو

این دارو چه زمانی باید استفاده شده و هر بار چه مقدار از دارو باید مصرف شود؟

چگونه باید داروی تجویز شده مورد مصرف قرار گیرد؟

آیا این دارو باید همراه با غذا و نوشیدنی مصرف شود و یا اینکه با معده خالی استفاده شود؟

اگر بیمار یک دوز از دارو را فراموش کند، راهکار چیست؟

در صورت بروز عوارض جانبی بیمار باید چه اقدامی انجام دهد؟

-اضافه شدن دارو

آیا نیازی به اضافه شدن یک داروی دیگر به پروسه درمان وجود دارد؟

آیا بیمار پزشک خود را در جریان داروهایی که قبلا مصرف می‌کرده، قرارداده است؟

آیا داروی تجویزی با سایر داروهای مصرفی بیمار تداخل دارد؟

در صورت مشکوک بودن بیمار به تداخلات دارویی چه باید کرد؟

آیا بیمار توانایی مدیریت مصرف چندین دارو را به درستی دارد؟

-مرور و ادامه دارو

آیا بیمار فهرستی از تمامی داروهای مصرفی خود دارد؟

هر دارو چه مدت باید استفاده شود؟

آیا بیمار داروهایی مصرف می‌کند که دیگر نیازی به استفاده از آن‌ها ندارد؟

آیا پزشک یا متخصص مربوطه داروهای بیمار را به طور منظم بررسی می‌کند؟

هر چند وقت یکبار باید داروهای بیمار مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد؟

-قطع دارو

چه زمانی باید مصرف هر دارو قطع شود؟

آیا نیازی هست هیچ یک از داروهای بیمار به طور ناگهانی قطع نشود؟

اگر داروی تجویز شده بیمار تمام شد، چه اقدامی لازم است؟

اگر بیمار به دلیل یک اثر ناخواسته مجبور به قطع داروهایش گردد، کجا می‌تواند این را گزارش کند؟

با داروهای باقی مانده یا تاریخ مصرف گذشته چه باید کرد؟

 

در این دو مورد بیماران می توانند از طریق سامانه ۱۹۰ و کلینیک های فارماکوتراپی، مشاوره آنلاین با متخصصین داروسازی بالینی و یا حتی مشاوره های داروسازان در داروخانه‌ ها استفاده نمایند.

۳. گزارش دهی درسایتADR : که در این رابطه امکان گزارش دهی مواردی مانند عوارض جانبی، خطاهای داروپزشکی و عدم اثربخشی در سایت یاد شده به آدرس https://adr.ttac.ir وجود دارد.